Zen en 'een professional zijn'
Wat heeft Zen met mij als professional te maken?
Hoe meer ik over Zen leer, hoe moeilijker ik het vind om het aan anderen uit te leggen en toch wordt het me steeds duidelijker dat het de basis is voor Zero Defect – Zero Losses productie – of wat je ook doet of wilt doen.
Zen gaat over ZIJN. Niet zomaar iets doen,
Een vleugje van wat Zen is, kun je ervaren op een site van de KODAIJI-TEMPEL in Tokio: klik er niet zomaar overheen! Als het je lukt om aanwezig te zijn, om echt te ervaren wat de makers je proberen uit te leggen, krijg je misschien een glimp van inzicht in de basis van alle moderne productiestrategieën…
(Het kan zijn dat je flashplayer moet inschakelen om deze video van de KODAIJI-TEMPLE in Tokio af te spelen)
Klik op de foto om Zen te ervaren…
ok… je bent er nog!
Wat Zen ons leert
Wat Zen ons leert, is om volledig aanwezig te zijn, geconcentreerd zo je wil, bij alles wat je doet. Bén wat je doet. Als je een pijl afschiet, word je de pijl en kun je je doel niet missen. Het gaat erom dat je helemaal leeg van overbodige ballast bent, zodat de dingen die ertoe doen je helemaal kunnen vullen. Ik weet dat dit verwarrend kan zijn…
Zen op het werk
Laat me dit koppelen aan 5S werkplekorganisatie. Als onze geest voortdurend wordt verstoord door allerlei afwijkingen (gereedschap niet op zijn plaats, gebrek aan materiaal enz.), is het nauwelijks mogelijk om ons te concentreren op de echte taak, op het leveren van optimale kwaliteit. Het doel van een goed uitgevoerde werkplekorganisatie is dus om de geest van degeen die een taak uitvoert vrij te maken van onnodige lasten, om ruimte te maken voor concentratie op die delen van het werk die niet op de ‘automatische piloot’ kunnen of mogen worden uitgevoerd; met andere woorden, om het voor de operator mogelijk te maken om volledig aanwezig te zijn in zijn/haar werk.
Zeker als je een kantoorbaan hebt, zul je dit herkennen. Hoeveel tijd van de dag kun je volledig geconcentreerd werken aan het werk dat je is toegewezen? Eerlijk, is het meer dan 10%? Een doorsnee Nederlandse arts komt nauwelijks aan 40% dat hij echt met de patiënt bezig is… Zen leert ons de weg om alles te elimineren wat ons ‘niet aanwezig’ maakt.
Klinkt dat bekend? In Lean – World Class Manufacturing – Monozukuri technieken kunnen we dit principe herkennen in het elimineren van alle verliezen, alles wat geen waarde toevoegt.
Als je bent opgevoed in de Zen-traditie, zoals de meeste Japanners min of meer, is het volkomen normaal om geconcentreerd en toegewijd te zijn in alles wat je doet. Natuurlijk kun je niet altijd geconcentreerd zijn, maar het is wel mogelijk om altijd ‘aanwezig’ te zijn. Je kunt zelfs aanwezig zijn in een onderbreking.
… En wat als er iets misgaat?
Als tijdens de assemblage van een voorruit in een Toyota-auto de voorruit beschadigd zou raken, wordt de lijn stilgezet en haasten alle teamleden van de vorige en volgende assemblagestations zich om hun collega’s te helpen de beschadigde voorruit te verwijderen, een nieuwe te halen, de rommel op te ruimen en de lijn zo snel mogelijk weer op te starten. Dit gebeurt volledig vloeiend, ordelijk en geconcentreerd. Iedereen kent zijn taak. Het gaat over aanwezig zijn. Niets leidt af van de hoofdtaak op dat moment: het elimineren van de verstoring om door te kunnen gaan met het normale werk.
… Is dat niet vermoeiend?
Is het vermoeiend om aanwezig te zijn in je werk? Denk er eens over na… welke dag is erger: de dag waarop je je werk kon doen zonder onderbrekingen, waarop de tijd vliegt terwijl je van taak naar taak werkt, of de gewone dag waarop je van incident naar incident rent… Als je geest de hele tijd gevuld is met onzin die geen waarde toevoegt, is dat dan niet de echte energiezuiger? Persoonlijk haal ik energie uit het feit dat ik aanwezig kan zijn bij alles wat ik doe. Natuurlijk ben je moe na een dag hard werken, maar dat is iets anders dan uitgeput zijn tijdens die chaotische dagen waarin je nauwelijks iets bereikt, nietwaar?
Ik ben erg benieuwd wat anderen hiervan vinden….